Tạp ghi. Xe Lôi Đạp

Tạp ghi.

Xe Lôi Đạp

Quốc Thái

Xe lôi đạp là phương tiện giao thông thô sơ và là hình ảnh quen thuộc của dân Đồng bằng sông Cửu Long, còn gọi là dân miền Tây Nam phần, là phương tiện giao thông của giới bình dân, nhưng đôi khi dân trung lưu cũng thích vì có thể dùng đi dạo phố hóng mát những khi thời tiết mát mẻ.

Xe lôi đạp hầu như có mặt ở khắp mọi nơi từ thành thị đến thôn quê. Chiếc xe thật đơn giản với phần đầu là chiếc xe đạp và phần đuôi là cái thùng xe được gắn vào thân xe đạp tạo thành một chiếc xe bốn bánh. Thùng của xe lôi có gắn hai băng ghế để khách ngồi, phía trước thùng là một mặt phẳng, và là chổ ngồi của hai người. Như vậy một chiếc xe lôi có thể chở được sáu người, cộng với bác tài là bảy người (cũng đâu thua gì các loại xe bảy chổ ngày nay). Ngoài chở khách, xe lôi còn là phương tiện chuyên chở hàng hoá rất hữu dụng, có thể chở rất nhiều đồ. Xe lôi đạp thì đơn giản, chỉ một chiếc xe đạp cộng với cái thùng xe là thành một chiếc xe lôi đạp. Nói đến xe lôi đạp mà không nói đến bác tài là một điều thiếu sót. Những người chạy xe lôi đạp đều là dân lao động nghèo, bán sức lao động để đổi lấy miếng ăn. Hằng ngày họ dầm mưa dãi nắng, rong ruổi khắp các nẻo đường. Mỗi ngày họ đạp xe chở hàng, chở khách hàng chục cây số là chuyện thường. Có những người chạy theo bến bãi để chở khách, cũng có những người thường đóng đô ở các công ty, xí nghiệp, cửa hàng để chở hàng hoá hay hành khách theo yêu cầu. Người chạy xe lôi đạp phải nói là họ có một sức khoẻ phi thường, vì họ có thể chở sáu người một lúc, hoặc hàng hoá chất đầy. Người chạy xe thường nhảy xuống dùng sức kéo xe mỗi khi lên cầu vì họ không thể đạp nổi (có nhiều người may mắn được các thanh niên tốt bụng đi trên xe nhảy xuống đầy giúp), sau đó họ phóng một cái lên xe và thả dốc. Chạy xe lôi đạp cũng đòi hỏi một kỹ thuật mà dân không trong nghề không thể điều khiển được. Mỗi lần họ lùi xe, mặc dù chỉ dắt bộ, nhưng cũng là một kỹ thuật, phải kết hợp giữa phần đầu và đuôi giống như người ta lui xe có kéo trailer vậy, nếu không thì xe sẽ không đi đúng hướng mình muốn.

Vào những năm cuối của thập kỷ 80, tôi có làm việc ở một hãng bia của người cậu họ. Ngoài việc pha chế, cấy men trong ống nghiệm, và nấu bia, tôi còn kiêm luôn nhiệm vụ giao bia, thu tiền, và nhận vỏ chai không về từ các hàng quán khắp nơi trong và ngoài thị xã Long Xuyên. Mỗi lần như vậy, chúng tôi đều gọi một chiếc xe lôi đến chở hàng. Lúc đầu thì cứ gọi đại một chiếc nào mà mình bắt gặp chạy ngang qua. Và rồi có một anh xin được đến chở mỗi ngày. Cứ như vậy, hàng ngày đến đúng giờ đi giao hàng là anh có mặt cùng tôi đi giao bia, thu tiền, lấy vỏ chai về. Và rồi không biết tự bao giờ, chúng tôi trở thành mối ruột của anh, và chổ chúng tôi trở thành bến của anh luôn. Cứ mỗi sáng là anh đem xe đến đậu trước cửa để chờ đi giao hàng. Làm việc chung lâu ngày, nên anh cũng thành thạo công việc của chúng tôi. Mỗi lần đi giao hàng là anh tự động chất bia lên xe (sau khi tôi đã kiểm tra và để ra phía trước cho anh), thay vì đây là công việc của chúng tôi. Sau đó anh cầm lái chiếc xe lôi, còn tôi với chiếc xe gắn máy ở phía sau dùng chân đẩy chiếc xe lôi của anh. Chính vì vậy anh rất khoẻ vì không cần phải dùng sức. Có
những chiều, anh mang xe đến nhà rước chúng tôi đi chơi. Những hôm trời mát mẻ, ngồi trên xe lôi đạp đi dạo phố thật là mát mẻ và thích thú vô cùng. Đây cũng là sự thích thú của du khách phương tây khi dạo phố bằng xich lô ở Sài Gòn, hay bằng xe lôi đạp ở các tỉnh miền Tây.

Ngoài xe lôi đạp, cũng xin nhắc sơ qua một chút một loại phương tiện giao thông khác cũng có chữ "lôi" ở vùng nầy đó là xe mô-tô lôi, hay còn gọi là xe lôi thùng. Cũng giống như xe lôi đạp, nhưng mô-tô lôi được thay thế bằng chiếc honda, và cấu trúc thùng xe cũng thay đổi chút it để phù hợp, và được gắn thêm phần mui để che nắng. Những người chạy xe loại nầy dĩ nhiên là khá hơn và thu nhập cũng nhiều hơn những người chạy xe lôi đạp. Xe nầy phần lớn chỉ dùng để chở khách chứ it chở hàng nên không đa dụng bằng xe lôi đạp.

Ngày nay ở tại Mỹ nầy chúng ta cũng có thể bắt gặp những chiếc xe lôi đạp ở downtown của các thành phố lớn, hay ở những khu du lịch dùng để chở khách đi chơi. Lần đầu tiên tôi bắt gặp những chiếc xe lôi đạp ở downtown Orlando với thiêt kế có phần hơi khác chút, đó là chiếc xe đạp ba bánh với phần đầu và phần thùng được hàn dính vào nhau. Sau nầy tôi mới bắt gặp loại xe lôi bốn bánh với phần đầu là một chiếc xe đạp hẳn hoi và phần đuôi là một cái thùng xe rời và được móc vào nhau tạo thành một chiếc xe lôi đạp. Như vậy về hình dáng cơ bản thì nó cũng giống như xe lôi đạp ở Việt nam, nhưng các bác tài xe lôi thì không đạp xe từ nhà đến bến như bác tài VN mà họ đi xe hơi. Trên xe họ chở chiếc xe đạp và cái thùng, khi đến nơi, vào parking, sau đó lấy xe đạp ra, rồi lấy thùng, móc thùng vào xe, và bắt đầu hành nghề. Cùng là dân chạy xe lôi đạp, nhưng sao bác tài ở Mỹ sướng hơn bác tài Việt nam bội phần. Quý vị nào đã từng đi xe lôi đạp, và giờ nhớ chiếc xe lôi đạp, cư ngụ ở vùng Orlando, Tampa, xin mời đến downtown vào mỗi tối để dạo một vòng cho đở nhớ.

QThai