Hồi ức-Những bến Phà‏

Phà Vàm Cống bây giờ có lẽ là bến lớn nhất VN còn hoạt động, xe cộ và người qua lại hàng ngày luôn nhộn nhịp. Hiện nay, chiếc cầu thứ 2 trên sông Hậu đang xây dựng để kịp khánh thành vào năm 2017, khi đó vùng đất phía Nam sông Hậu sẽ hoàn toàn nối liền với phần còn lại của VN, chắc chắn bến phà xưa sẽ là nỗi nhớ của rất nhiều người đã từng qua lại!

​

​

​

​

Lịch sử 300 năm hình thành và phát triển của Sài gòn không thể tách rời khỏi sự hình thành và phát triển của miền lục tỉnh ngày xưa, tức là miền Tây ngày nay. Như chúng ta đã biết, Sài Gòn từ khi được thành lập là thủ phủ của vùng đất phương Nam, là cửa ngỏ giao thương với thế giới.Việt Nam là một nước nông nghiệp, mà nguồn nông sản chính yếu lại xuất xứ từ vùng sông nước miền Tây, nên hệ thống giao thông nơi đây cũng phát triển song song với sự phát triển chung của khu vực.Vì sông rạch vùng này như mạng nhện (hình thành một hệ thống giao thông thủy vô cùng quan trọng), đường bộ phải nối liền bằng vô số cầu; tuy nhiên sông Tiền và sông Hậu là 2 nhánh sông lớn của Mekong ở hạ lưu, mặt sông rất rộng, trước đây chưa có khả năng xây cầu, nên phải sử dụng phà để vận chuyển xe cộ qua sông.

Thử điểm lại vài bến phà cũ mà nay đã được thay thế bằng cầu:

1/Phà Rạch Miễu là gạch nối giửa Bến Tre, tỉnh nghèo nhất đồng bằng sông Cửu Long với Mỹ Tho .Đây có lẽ là bến phà hiếm hoi của miền Tây mà bến ở bờ này không thấy bến ở bờ bên kia vì phải vòng qua một cù lao xa dịu vợi, là cồn Phụng. Bến Tre lại không nằm trên trục đường chính qua nhiều tỉnh thành nên từ xa xưa đã như một ốc đảo ít người nơi khác tới lui vì vậy Phà Rạch Miễu cũng ít được biết đến, qui mô và nhịp độ hoạt động cũng không cao.

Cầu Rạch Miễu hoàn thành năm 2009, đã phá thế cô lập của vùng đất nghèo này và hiện đang phát triển mạnh mẽ.

​

2/ Phà Mỹ Thuận, bắt đầu hoạt động từ năm 1910, là cụm phà quan trọng nhất trên hệ thống giao thông đường bộ của Đồng bằng sông Cửu Long, vì hầu như tất cả những gì nằm phía hửu ngạn sông Tiền đều phải nhờ bến phà này để về Sài gòn, đi khắp nước hoặc ra thế giới. Phương tiện giao thông đường bộ thuộc các tỉnh gồm Vĩnh long, Đồng Tháp, An Giang, Trà Vinh, Cần Thơ, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau, Rạch Giá đều phải qua bến này. Thật ra, trên sông Tiền cũng còn một bến phà nhỏ khác chia sẻ một phần nhiệm vụ của phà Mỹ Thuận, đó là phà Cao Lãnh, mới lập sau này, tuy nhiên Cao Lãnh cũng chỉ dành cho một số xe cộ đi hoăc đến Long Xuyên, Châu đốc và đôi khi là Rạch Giá lúc kẹt phà Vàm Cống. Trong trường hợp này xe cũng phải qua một bến khác tại Long Xuyên, đó là bến phà An Hòa.

Mỹ Thuận là gạch nối quan trọng nhất trên hệ thống giao thông đường bộ giửa đồng bằng sông Cửu Long và Sài gòn. Sau gần 1 thế kỷ tồn tại, Mỹ Thuận đã góp phần vô cùng lớn lao trong công cuộc phát triển vùng đất mới phương Nam. Lịch sử sẽ ghi nhận điều này như một sự kiện quan trọng của thời mở nước. Riêng với những người dân miền Nam lớn tuổi đã từng qua lại bến phà này chắc không thể nào quên được những xâu nem đặc hửu, những chục bánh phồng sửa, những bịch kẹo dừa, kẹo chuối…những xâu chim ốc cao, le le, gà nước… và nhất là những sọt ốc gạo mà một thời trở thành món quà thông dụng mang về cho gia đình của nhiều hành khách khi đi ngang qua đây.

Đến năm 2000, nhờ sự giúp đỡ về mặt kỷ thuật của các chuyên gia người Úc, cầu Mỹ thuận hoàn thành, chấm dứt 90 năm hoạt động không ngơi nghĩ của bến phà Mỹ Thuận.

​

3/Phà Cần thơ khánh thành năm 1918, giúp cho các phương tiện giao thông đường bộ phía hửu ngạn vượt qua sông Hậu về Sài gòn. Lúc bấy giờ con đường từ Long xuyên xuống Cần thơ cũng tương đối tốt, đã được trải đá. Thiên phóng sự “Một tháng ở Nam kỳ” của Phạm Quỳnh đăng trên báo Nam Phong vào cuối năm 1918 có viết: “Con đường từ Long Xuyên đến Cần Thơ tốt lắm , giữa đổ đá, hai bên trồng cây, cái xe bon bon chạy giữa coi phong cảnh rất là ngoạn mục”. Và như thế, phà Cần Thơ , ngoài các tỉnh Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng, vào thời điểm này còn đảm nhận nhiệm vụ đưa xe cộ vượt sông Hậu cho cả phía Long xuyên. Kinh và lộ Cái Sắn được làm từ năm 1925 và hoàn thành năm 1930 sau 5 năm thi công, lúc bấy giờ phà Vàm cống đã hoạt động được 5 năm, chia sớt nhiệm vụ với bến Cần thơ để giải quyết nhu cầu qua lại của các loai xe cộ đi hoặc đến các tỉnh Long Xuyên, Châu Đốc, Rạch Giá…vào thời này.

Ngày 24 tháng 4 năm 2010 cầu Cần thơ chính thức thông xe, chấm dứt 92 năm ròng rã qua lại của không biết bao nhiêu chuyến đò tại bến Bắc Cần thơ. Rồi đây, 5 năm, 10 năm hay rất lâu hơn nửa, chúng ta và con cháu sẽ chỉ còn nghe buồn não nuột câu hát điệu dân ca…..
…. “về bến Ninh Kiều thấy chàng đợi người yêu. Em xinh tươi trong chiếc áo bà ba, em đi mau kẻo trể chuyến phà đêm qua bến Bắc Cần thơ….” (Nhạc Cố NS Trần Thiện Thanh)

​

​

​

Hình ảnh do người Cậu tại VN cung cấp
QThai